S:t Nikolaus

Centrum katolickie w Ystad

Parafia sw. Mikolaja

Wiosna 1983 roku utworzyl sie zwiazek katolików w Ystad. Liczba uczestników w tym zwiazku wzrastala. Zatem w porozumieniu z kuria biskupia w Sztokholmie oraz reprezentantami gminy Ystad zaczeto szukac wlasnego lokalu. Zostaly sprawdzone rózne mozliwosci. Pod koniec 1985 roku narodzila sie w gminie idea, aby przekazac posiadlosc w samym centrum Ystad na ulicy Stickgatan 7-9.
18 wrzesnia 1986 podpisano umowe pomiedzy Kosciolem Katolickim a gmina w Ystad na zakup tego miejsca. 16 pazdziernika tego samego roku gmina Ystad przekazala posiadlosc Kosciolowi Katolickiemu.

W niedziele 13 marca 1988 roku zostala symbolicznie wbita lopata w glebe przy murach przyszlego kosciola, przez ojca proboszcza Rudolfa Basiste OMI i o. Wilhelma Imacha OMI z parafii - w Rosengård - w Malmö do której od 1985 roku nalezala posluga duszpasterska w Ystad. Wczesniej Ystad nalezalo do parafii Naszego Zbawiciela w Malmö. Architektem byl Claes B. Persson z Ystad a wykonawca budowlanym Lennart Nyströms Byggnads AB ze Sjöbo.
1 pazdziernika 1988 roku powstala parafia pod wezwaniem sw. Mikolaja w Ystad,
gdzie pierwszym proboszczem zostal ojciec Teodor Famula OMI.. Nazwa zostala odziedziczona po kosciele sw. Mikolaja z 1452 roku, który przetrwal do 1572 roku na ulicy Stora Östergatan w dzielnicy Österport.

foto archiwum:O. Teodor Famula OMI
pierwszy proboszcz parafii w Ystad (1988.10.01)

W sklad tzw. Centrum sw. Mikolaja wchodza równiez pozostale nieruchomosci znajdujace sie w poblizu kosciola tworzace mala dzielnice o nazwie Magnus majaca razem powierzchnie 2.075m. W sklad tzw. Magnus 50 wchodza: kosciól, kaplica, zakrystia, mieszkanie proboszcza, salki parafialne, kuchnia oraz biuro parafialne. Magnus 49 to dziedziniec kosciola, a Magnus 48 sklada sie z dwóch budynków mieszczacych razem 4 wynajmowane mieszkania.
Wszystkie te budynki wchodzily wczesniej w sklad dzielnicy, która sie rozwijala i zaludniala w kierunku pólnocno-poludniowym, pod koniec sredniowiecza wzdluz starej rzeczki - Vassaåns, której koryto dzisiaj juz nie istnieje. Podczas analizy rynku w 1987 roku przy Magnus 50 odnaleziono najprawdopodobniej slady starej przystani lub pomostu, przy którym przeplywala rzeczka.
Nazwa ulicy, Stickgatan jest znana od 1574 roku. Stanowila ona wtedy glówna droge wzdluz lewej strony rzeczki w dól do portu, który w wieku XV znajdowal sie na koncu dzisiejszej ulicy na poludniu. W polowie XVIII wieku wiekszosc dzialek w tej dzielnicy zostala zabudowana malymi domami z ogrodami w kierunku rzeczki, na których równiez wzrastalo rzemioslo i handel.
Najstarsza czescia tego okregu jest tylko czesc mieszkan wynajmowanych przy samej ulicy Stickgatan. Zgodnie z komunalnym projektem zagospodarowania przestrzennego, zabudowania lezace na Pólnocy sa do 1795r., a lezace na Poludnie byly podane od 1799. W 1801 pobudowano na Magnus 50 stajnie i magazyny zboza w granicie- obecnie koscielne- i parafialne lokale. Podobnie wiekszosc innych mieszkan przy ulicy Stickgatan oraz okolice, znajdujace sie wtedy przy pomoscie nalezaly do Gustava Petera Sjövall (1768 – 1837) który dostal prawo obywatelskie w Ystad w 1790 i byl najwiekszym wlascicielem ziemskim w miescie. Zabudowania uzywano czesciowo jako mieszkanie dla Sjövall i jego zony z pierwszego malzenstwa, Ingrid Maria Grönvall (1771 – 1808), czesciowo dla jego firmy, która takze zawierala pola rolne poza samym miastem.
Wczesniej zawieruszona, ale podczas koscielnej budowy odnaleziona tablica wlascicieli, która zawisla na poludniowej scianie wynajmowanej czesci domu, na której znajduje sie tekst: Ten dom jest wlasnoscia Gustafa Pettera Siövall i jego Zony.
W drugiej polowie XIX wieku przewazaly nieruchomosci Juliusa Lundgrena, który przyciagnal tutaj duza i bardzo renomowana wypozyczalnie woznic z konmi i wozami. Interes po nim przejal jego syn Hans Fredrik Lundgren. W 1947 roku kupiono obiekt dla nauczycieli rzemiosla i wlasciciela nieruchomosci Emila Bjernerta . On to zbudowal na miejscu garaze dla 15 osobowych aut i 5 ciezarówek, mieszkania i pomieszczenia biurowe. Ostatecznie byla tutaj miejska firma budowlana, która zalozyli bracia: Thore i Åke Karlsson.

Zabudowania te stanowia cenny osrodek kulturalny, a takze stanowia bardzo ciekawy kompleks ogrodowy, który jest duzej wagi. Dlatego tez wszelkie przebudowy musza znajdowac sie pod kontrola królewskiego urzedu antykwariatu, nad którym sprawuje piecze wojewódzki konserwator zabytków: Carin Bunte.
Kosciól sw. Mikolaja w Ystad wewnatrz jest piesnia pochwalna dla zywego drzewa. Wyposazenie calkowicie jest nowe, oprócz lawek. Kosciól poswiecono w niedziele 23 kwietnia 1989 przez Biskupa Hubertusa Brandenburga dla Katolickiej Diecezji Sztokholmu, w obecnosci reprezentantów komuny, Szwedzkiego Kosciola, wszystkich religijnych organizacji w Ystad, katolickich sasiednich parafii oraz zaprzyjaznionej parafii: Mari Frieden z Göttingen – Geismar w Niemczech. Tylko kilka belek dachowych zachowalo sie z dawnych lat.
Dlugie i waskie otwarcie pomiedzy blaszanymi plytami oddzielajacymi prezbiterium od znajdujacego sie w tyle okna. Takie zastosowanie jest praktyczne dla akustyki, a takze zapobiega tworzeniu cienia, kiedy kaplan znajduje sie przy oltarzu. Takze ukazuje znajdujaca sie szczeline miedzy ciemnoscia a swiatlem.
Mensa oltarzowa ma 12 belek, które symbolizuja 12 Apostolów. Wykonany zostal w Söwekonsts ateljeer w Sövestad po zatwierdzeniu przez koscielnego architekta Claesa B Perssona. W tej samej formie sa sedilia i ambona. Oparcia sedili sa uformowane na wzór ulozonych do modlitwy rak. Ambona stoi na 4 kolumnach symbolizujacych 4 Ewangelistów.

Biskup Hubertus Brandeburg
dokonuje poswiecenia kosciola
w Ystad - 1989.04.23

Krzyz w oltarzu pochodzi z parafii Naszego Zbawiciela w Malmö. Wczesniejsza historia krzyza nie jest znana. 4 krzyze znajdujace sie na koscielnych scianach sa pamiatka poswiecenia kosciola. Figura Maryi pochodzi z pólnocnych Niemiec z XIX wieku wykonana w Flensburgu. Kamienny oltarz i chrzcielnica w kaplicy chrzcielnej, pochodza z Färlöv kolo Kristianstad. Dzwon koscielny, zostal wykonany na zamówienie w Ohlssons kolckjuteri w Ystad. Tabernakulum pochodzi z Köln (Niemcy) i bylo przeznaczone dla seminarium duchownego w Sztokholmie. Obraz Jezusa Milosiernego, zamieszczony nad tabernakulum, pochodzi z Polski i jest dzielem siostry Miriam - Uczennicy Krzyza ze Szczecina. W malej kaplicy umieszczona jest takze ikona sw. Mikolaja wykonana przez jedna z krajowych (tutejszych) artystek malarek - Lise Chemnitz. Ikona zostala podarowana dla naszego kosciola przez rodzine Sparre.

Zródla:
- Hans E Sköld – artikel i S:t Nikolai församlingsblad från 1995.08.28
- Bevarandeplan för den medeltida stadskärnan i Ystad. Ystad kommun 1981
- Kraft, Salomon. Ystad historia del I Ystad stad 1956.
- Lundh, Ingvar m fl. Handbok över gamla Ystad. Ystad Fornminnesförening 1984.
- Persson, Anders. Från hyrkuesk till storgarage. Ystad Allehanda 1954.07.22
- Sjövall, P. G. Den 300-åriga skånska släkten Sjövall från Ystad. Norrköping 1959.
- Sjöwall, W. Släkten Sjövall (Sjöwall) från Skåne. Stockholm 1973.
- Archiwum parafialne.